در عصر جدید و در هزاره سوم، با صنعتی شدن جوامع و گسترش ارتباطات و بزرگ تر شدن سازمان های تولیدی و اجتماعی؛ بحران ها واقعیتی جداناپذیر از ماهیت درونی سازمان ها شده اند.

یکی از بحران های شرکت های تولیدی به ویژه خودروسازان در شرایط فعلی را می توان رکود اقتصادی ناشی از رکود تولید برشمرد. حال فارغ از دلایل این رکود که ناشی از تحریم های داخلی و خارجی، عدم ثبات قیمت ارز، نامتعادل بودن بازار مصرف، افزایش هزینه های تولید، چالش های تامین و... است؛ چه باید کرد تا تاثیرات زیانبار این رکود را بر سازمان کاهش داد؟ نقش واحدهای سازمانی در مدیریت این موضوع چیست؟ آیا باید انفعالی عمل کرد و منتظر ماند تا عوامل محیطی سرنوشت سازمان را تعیین کند یا اینکه با هوشیاری وبرنامه ریزی های کوتاه مدت و بلندمدت سازمان را به سر منزل مقصود هدایت کرد.

با توجه به میزان تاثیرپذیری و اهمیت استراتژیک واحدهای منابع انسانی در این شرایط، مدیران منابع انسانی باید نقش فعالی ایفا کنند. در این مقاله سعی خواهیم کرد با نگاهی گذرا بر نقش مدیریت منابع انسانی، راهکارهایی را در این شرایط برای مدیران منابع انسانی مطرح کنیم. مدیران منابع انسانی علاوه بر انجام همه اقدامات سنتی منابع انسانی همچون تحلیل و طراحی شغل، ارزشیابی مشاغل، برنامه ریزی منابع انسانی، انتخاب و جامعه پذیری، طراحی سیستم جبران خدمات، توسعه منابع انسانی، انضباط، ایمنی و بهداشت باید نقش های جدیدتری را در سازمان ایفا کنند.

نقش های کلیدی جدید مدیران منابع انسانی

۱ شریک استراتژیک و قهرمان تغییر

مدیران منابع انسانی باید خود را شریک استراتژیک سازمان بدانند و اقدامات سازمان را در راستای استراتژی ها و اهداف جهت دهی کنند. مدیران منابع انسانی ضامن انجام موفقیت آمیز تغییرات استراتژیک در سازمان هستند.

۲ حامی کارکنان

مدیران منابع انسانی باید محیطی فراهم کنند که درآن کارکنان احساس آرامش و امنیت کنند و انگیزه لازم را برای کار داشته باشند.

۳ توسعه دهنده سرمایه انسانی

مدیران منابع انسانی باید زمینه را برای رشد، یادگیری وتوسعه مهارت های همه کارکنان و مدیران آماده سازند. آنها باید طرح های توسعه فردی و تیمی همه کارکنان را پیگیری و اجرا کنند.

۴ متخصص حرفه ای:

انتظار می رود که مدیران منابع انسانی بتوانند به عنوان متخصصان حرفه ای وظایف تخصصی وفنی در حوزه منابع انسانی را با کارآیی و اثربخشی ایفا کنند.

رهنمودهایی برای مدیران منابع انسانی:

۱ فرهنگ سازمانی خود را از طریق برگزاری جلسات و ملاقات های متعدد با کارکنان و بسط کانال های ارتباطی مدیریت کنید، شرایط بحرانی بیش از هر زمان دیگری، بستر مناسب برای شایعه سازی است، بنابراین با شفافیت و پاسخگویی به ابهامات کارکنان، احساس امنیت و حس اعتماد وتعلق را در سطح سازمان گسترش دهید.

۲ از بزرگنمایی سختی ها بپرهیزید؛ کارکنان شرایط رکود را می فهمند، در این شرایط سعی کنید کارکنان را در جهت سیاست های سازمان همسو سازید و از توانمندی آنها بهره بیشتری بگیرید.

۳ اخراج وتعدیل نیرو بهترین راه حل نیست، باید به این فکر هم باشید که بعد از گذار از این دوران، دوباره سازمان به نیروهای کارآمد نیاز دارد. در صورتی که هیچ چاره ای جز تعدیل ندارید، مواظب باشید؛ زیرا این کار نتایج ناخواسته و نامطلوبی به همراه خواهد داشت.برای جلوگیری از این مشکلات، ارزیابی عملکرد درستی داشته باشید تا نیروهای کارآمد خود را فدا نکنید و همچنین با شفاف سازی و ابهام زدایی احساس بی امنیتی در نزد سایر کارکنانتان را از بین ببرید.

۴ فضای مثبت اندیشی و امید را در سازمان خود ایجاد کنید. این کار از طریق ایجاد تفکر مثبت در نزد مدیران و ترسیم فضای مثبت و در عین حال واقع بینانه برای کارکنان امکان پذیر است. ارتباطات صادقانه علاوه بر بالا بردن انگیزه کارکنان، فضای سازمانی را با امید و مثبت نگه داشته و نیروی سازمان در جهت بهبود سوق داده خواهد شد.

۵ فرآیندها و رویه هایی که بالاترین هزینه و کمترین تاثیر را در سازمان دارند حذف کنید، برنامه های حوزه خود را با توجه به شرایط و استراتژی های فعلی سازمان دوباره بازبینی و اولویت بندی کنید.

۶ اگر اضافه کاری ها را حذف می کنید، توضیح دهید که این اقدام در راستای بقا و حفظ نیروهاست. در این راستا عدالت سازمانی را برقرار کنید و با توجه به حجم امور محوله، اضافه کاری ها را مدیریت کنید.

۷ اگر از طرح هایی نظیر خرید خدمت استفاده می کنید، لازم است راهکاری اتخاذ کنید که نیروهای توانمند وعملگرای شما به جای نیروهای ناکارآمد از شرکت حذف نشوند. خروج نیروهای کارآمد در افت بهره وری سازمان شما تاثیرگذار خواهد بود.

۸ تحقیقات نشان داده است، سازمان هایی که آموزش های خود را در این شرایط ادامه می دهند، عملکرد بهتری دارند، پس تعطیل کردن آموزش های سازمانی راه حل مناسبی نیست. با استفاده از رویکردهای کم هزینه مانند استفاده از مدرسان داخلی، آموزش های خودخوان ومجازی، سمینارهای آموزشی عمومی و... علاوه بر مدیریت هزینه های آموزش، در حفظ و ارتقای عملکرد و نگرش کارکنان خود استمرار داشته باشید.

۹ در این شرایط سعی کنید از توانمندی ها وپیشنهادهای کارکنان خود بیشتر استفاده کنید. به کارگیری نظرات کارکنان و فعال سازی تیم ها برای اعلام نظر، پیشنهاددهی، حل مساله، بهسازی فرآیند و... علاوه بر حل سریع تر مشکلات سازمانی، حس انگیزش و مسوولیت پذیری را در بین کارکنان افزایش می دهد.

۱۰ بازخوردهای مثبت به کارکنان بدهید. اگر سازمان از نظر مالی محدودیت دارد، به انگیزه های غیرمالی بهای بیشتری بدهید، قدردانی شفاهی از کار خوب، ارزیابی منصفانه عملکرد، اعطای مرخصی تشویقی، تقدیر نامه های کتبی و... گزینه های خوبی در این راستا هستند.

نویسنده: منصوردهقان نجم‌آبادی